Hayır Diyemiyorum

Merhaba sevgili okurum,

Bu yazımı yazarken başlık için düşünüp durdum. Aslında ne yazacağım aklımdaydı ancak başlık ne olursa daha etkili olurdu, diye düşündüm. Birçok başlık konabilirdi; “Hayır demenin yolları”, “Nasıl hayır denir?”, “Hayır demek zor mudur?” gibi…

Bana gelen danışanlarımın seansta “Bir türlü hayır diyemiyorum?” dedikleri aklıma geldi. Çoğu danışanımla yaptığımız seanslarda konu dönüp dolaşıp “Hayır diyememeye” geliyordu. Neden mi?

Çocukluktan itibaren yetiştirilme şekli çok önemli, hayatımız boyunca yaşadığımız güzellikler ve/veya sıkıntılar en çok çocukluk döneminde yaşadıklarımızdan kaynaklanıyor. Neler gördüğümüz, neler öğrendiğimiz ya da neler öğrenmediğimiz her şeyi değiştiriyor.

Bir çocuk doğduğunda rahat yetiştirilirse başka bir türlü, baskıyla yetiştirilirse başka türlü bir birey olur. Çocukla sürekli konuşulursa daha özgüvenli, çocukla konuşulmazsa içine kapanık olur. Onun için çocuk yetiştirmek gerçekten çok önemlidir. Gelelim neden “HAYIR” diyemiyoruz? Sanırım bu yazıyı okuyan birçok kişinin çocukluğu gözünün önünden film şeridi gibi geçmiştir. Kelimeleri öğrenmek bebeklikten başlıyor. Aslında yürümeye başladığımız andan itibaren de bebek kendine zarar vermesin, bir şeyleri kırıp atmasın diye öğrenilen ilk kelimedir HAYIR; “Hayır onu alma, elleme, atma” gibi…

Peki, bu kadar çok hayır kelimesi duyuluyorken neden diyemiyoruz? Bunun birçok nedeni var. En önemlisi sevgi ve değer görme ihtiyacıdır. Geçmişte ebeveynlerin istedikleri yapıldığında aferin alınıyor sevgi gösteriliyorsa, istemedikleri yapıldığında da azar işitiliyor ve kızılıyorsa bu çocukta “Sevgi görmek için istediklerini yapmalıyım yani itiraz etmeyip evet demeliyim.” şeklinde kodlanıyor ve hayatının tüm zamanlarında da sırf sevgi ve değer görmek için “hayır” diyemiyor. Hatta kendisi birinden bir şey istemek için bile talepte bulunamıyor.

Diğer bir neden ise terkedilme yalnız kalma korkusudur. Çevremizdekilerinin isteklerini kendi isteklerimizden daha üstün görürüz ya da istemesek bile öyle olmasını sağlarız. Belki de başka türlüsünün bilinmediğindendir. Yani bize sürekli hayır diyen büyüklerimiz “hayır” nasıl ve ne zaman kullanılır, öğretmediği içindir. Şu an aklıma gelen gözlemlediğim bir şeyi sizinle paylaşmak istiyorum. Çocukken anne ya da baba bir şey söylediğinde onlara hayır demek zor gelirdi. Çünkü kendi büyüklerinden bunu öğrenmedikleri için kabul etmeleri zor olurdu ve saygısızlık olarak görülürdü. Oysa ki; bir çocuğun annesinden ve babasından öğrendiği “HAYIR” kelimesini önce onlara diyebilme özgürlüğünün olması gerekmez mi?

Örneğin;

“Hayır istemiyorum.”

“Hayır yapamam.”

“Hayır bana uygun değil.”

“Hayır teşekkür ederim.” vb.

“Evet” kelimesi gibi “Hayır” kelimesini de kullanıyor olmak önemlidir. Doğa bir denge üzerine kuruludur. Hayatı bir terazi olarak düşünün; bir tarafa evetleri diğer tarafa hayırları koyun, hep “evet” ya da hep “hayır” deniyorsa terazi dengede olmayacaktır ki bu durum ilerleyen zamanlarda bireylerde depresyon, panik atak ve daha birçok hastalıklara sebep olabiliyor. O halde yapılması gereken şey, bu iki kelimeyi de doğru zamanda doğru yerde kullanmayı bilmektir. Peki nasıl olacak?

İlk önce işe kendinizi tanımakla başlayın, neden mi? İnsan kendini iyi tanırsa neler ister, neler istemez iyi bilir dolayısıyla bir şeye onay vermesi (evet) veya reddetmesi (hayır) daha kolay olur.

Sonra karşınızdaki kişiyi tanımaya çalışın bu da evet ya da hayır dediğinizde sizin için ve karşı taraf için ne kadar önemli, bunu görmenizi sağlar. Başka önemli bir nokta da üsluptur, yani neyi, nasıl söylediğinizdir. Üsluba özen gösterdiğinizde ne kişi ne de karşısındaki üzülmez ya da kırılmaz.

Bunun için örnek vermek gerekirse, bir yere gidilecek diyelim ve siz de gitmek istemiyorsunuz, karşınızdaki kişiye aslında çok gitmek istediğinizi ancak bazı sebeplerden orada olamayacağınızı söyleyebilirsiniz. Hem sizin istediğiniz olur hem de karşınızdaki hoşnut olur.

Diyelim ki bir şey yapmanız isteniyor ve siz istemiyorsunuz, karşınızdaki kişiye o an müsait olmadığınızı söyleyebilirsiniz. Bu örneklerde de anlaşılacağı gibi hayır kelimesi her ne kadar sert gibi gelse de bu üslupla nazikleştirilebilir. Evet ya da hayır kelimesini kullanmakta zorlanan kişiler için bu kelimeleri kullanmaya başlamak ilk zamanlar kolay gelmeyebilir ancak kullandıkça ve kullanmanın yolunu öğrendikçe kendinize ve çevrenizdekilere ne kadar iyi geldiğini görecek dengede olmanın güzelliğini hissedeceksiniz.

Bir şeyi söylerken ne dendiği değil, nasıl söylenildiği daha önemlidir.

Hatırlayın; bir çocuk önce kendi ailesine hayır demeyi bilirse başka birilerine de çok rahat “Hayır” diyebilme özgürlüğü olur.